اهداف بستهبندی
محافظت فیزیکی - اشیاء قرار داده شده درون بسته نیاز به محافظت در برابر سایر عوامل مانند ضربه، لرزش، فشار، حرارت و غیره... دارند.
لایه و مانع محافظتی - محافظت در برابر عدم ورود اکسیژن، بخار آب، گرد و خاک ، اشعه ماورابنفش و...، در بستهبندی مد نظر قرار میگیرند. عدم نفوذپذیری بسته یک فاکتور اساسی و مهم در طراحی بسته بندی است. در بعضی از بسته‌ها از ماده جذب‌کننده اکسیژن برای کمک به طول عمر بسته و به ویژه محصول داخل آن استفاده میشود. فشار هوای تعدیل شده یا کنترل شده نیز در بعضی از بسته‌های غذا گنجانده شده‌است.
حفظ کیفیت محتویات داخل بسته و طولانی کردن عمر آن یکی از مهم‌ترین وظایف بستهبندی است.
اطلاع رسانی - اطلاعاتی مانند نحوه انبارش و استفاده از محصول، ترابری، چگونگی حذف یا نابود کردن بسته‌ها یا محصولات؛ بر روی بسته‌ها چاپ شده و یا توسط برچسب آنها چسبیده می‌شوند. تمامی محصولات غذایی، دارویی، پزشکی و شیمیایی بستهبندی باید با استانداردهای معتبر بین‌المللی مطابقت داشته و در برخی موارد با قوانین بین‌المللی یا منطقه‌ای یا انجمنی مانند FDA , IMDG code , و... مطابقت داشته باشند.
بازاریابی - بسته‌بندی‌ها و برچسب‌ها می‌توانند توسط بازاریابان برای ترغیب مشتریان بالقوه برای خرید محصول استفاده شود. طراحی بسته یک نمود بیرونی ثابت و مهم برای دوجین از سال‌ها بوده‌است. ارتباطات بازاریابی و طراحی‌های گرافیکی برای نما دادن به بسته و در اکثر موارد به عنوان نقطه اصلی فروش بکار برده شده‌اند.
ایمنی - بستهبندی نقشی مهم و اساسی در کاهش ریسک امنیتی برای سلامت محموله دارد. بسته‌ها با پوشش مقاومتی مناسب بهتر می‌توانند در کاهش آسیب و همچنین جلوگیری از دستبرد به محصول مطلوب واقع شوند.
بسته‌ها می‌توانند برای کاهش خطر دستبرد و دسترسی غیر مجاز به کالا، سازماندهی و مهندسی شوند: ساختمان بعضی از بسته‌ها برای جلوگیری از دسترسی غیر مجاز عایق مقاومتی دارند و بعضی نیز دارای مهر و لاک برای جلوگیری از باز شدن و دستبرد می‌باشند. بسته‌ها همچنین می‌توانند شامل ابزارهایی مانند بسته‌های زنگ‌دار و یا برچسب‌های RFID باشند.
سهولت - بسته‌ها باید ویژگی‌هایی را به همراه داشته باشند که باعث سهولت در توزیع، جابه جایی، نمایش، باز و بسته نمودن دوباره، فروش، استفاده و استفادهٔ مجدد از آن گردند.
بستهبندی به سیستم هماهنگی اطلاق میشود که هدف از آن آماده‌سازی کالا جهت حمل و نقل، توزیع، انبارش ، فروش و مصرف باشد. بستهبندی یک عملیات تجاری پیچیده، پویا، علمی، هنری است که در بنیادی‌ترین شکل خود، کارکردهای محافظت، نگهداری، حمل و نقل، اطلاع رسانی و فروش را شامل میشود .بستهبندی نوعی عملکرد خدماتی است که به خودی‌خود نمی‌تواند وجود داشته باشد زیرا به یک کالا نیازمند است .اگر کالایی وجود نداشته باشد بستهبندی نیز وجود نخواهد داشت.
عوامل مؤثر بر بستهبندی
۱- الزامات :
کیفیت مناسب
سازگاری بسته با محصول
الزامات شرایط محیطی (خصوصاً از لحاظ ایمنی)
سازگاری با طبیعت و محیط زیست
۲- محافظت و نگهداری در برابر:
آسیب‌های مکانیکی
در طول توزیع
در طول انبارش
- آسیب‌های شیمیایی:
اکسیداسیون
فراریت
فاسد شدن
اثر متقابل بسته و محصول
آسیب‌های محیطی
میکروبی / حشرات / حیوانات آلوده
مشخصات و اطلاعات
جاذبه‌های بازار
راحتی مصرف‌کننده
انواع بستهبندی
بسته‌ها انواع متفاوت دارند. برای مثال یک بسته انتقالی یا بسته توزیعی نوعی از بستهبندی است که برای حمل در کشتی و جا‌به‌جایی در فروشگاه استفاده میشود. بعضی مواقع بسته‌ها را بر اساس لایه موجود و عملکرد به دسته‌های اولیه، ثانویه و... تقسیم میکنند.
بستهبندی اولیه - معمولاً کوچک‌ترین واحد توزیع یا بکارگیری است و اولین لایه در برگیرنده محصول است که در تماس مستقیم با محصول می‌باشد و آنرا در بر می‌گیرد
بستهبندی ثانویه - بیرون از بستهبندی اولیه است – می‌تواند برای گروه‌بندی کردن بسته‌های اولیه باشد.
بستهبندی سوم - برای حمل در کشتی و توزیع عمده بکار گرفته میشود.
این سه نوع بستهبندی به عنوان راهنمای کلی ارائه شد، رده‌بندی‌های زیر می‌تواند مثالی از انواع بستهبندی و ساختارهای آن باشد.
روکش‌دار
بطری ها
محافظ‌های بادکنکی
قوطی‌ها
پاکت
کیف‌های پلاستیکی
بسته پوست
پیچیدنی‌ها
جعبه‌ها
کارتن‌ها و کارتن‌پلاست‌ها
بسته‌های کوچک مقوایی
حمل کننده‌های چرخ‌دار
کانتینر حجیم میانی
کانتینر
بشکه
چاپ کاتالوگ