صنعت گران تمدنهای یونان ومصر باستان، علی رغم سادگی نسبی ابزارهایشان ،کاناپه ها وتختهایی مخصوص استراحت در طول روز ساختند که طرحهای آنها برای مدتهای مدید سازندگان مبل را با زیباترین فرمهای ابتدایی تامین می کرد.از مصر دوران فراعنه و یونان باستان تنها تعداد قلیلی مبلمان واقعی باقی مانده است. لذا هر گونه اطلاعات و دانشی که از این دوران وجود دارد،به طور عمده نشعت گرفته از نقاشیهای روی گلدانها ودیوارها است. خوشبختانه از آنجایی که مصریان رسم داشتند که مرده های خود را با تعلقاتشان به خاک بسپارند(برای استفاده در زندگی بعدی) تعدادی از نمونه های واقعی ، فرصتی را فراهم کرد تا در خصوص این مبلمان اشرافی مطالعاتی انجام شود.
معروفترین مجموعه در سال 1922 در لوکزور ودر مقبره توتان خامون کشف شد. وی در سال 1350قبل از میلاد از دنیا رفته بود .تخت زرین او با پایه های پنجه شیر نشان دهنده ی کاربرد ماهرانه از منبت کاری با استفاده از سنگهای گران قیمت همچنین ورقهای طلا در آن زمان است.در سلسله اول(3000سال قبل از میلاد)استفاده از طرح پای گاو به عنوان پایه مبلمان رواج بسیاری داشت اما با آمدن پادشاه جدید ازسالهای (1567تا1070)،همانگونه که تخت ویا همان تابوت مقبره توتان خامون نشان می دهد،کاربرد فرم پای شیر متداولتر می باشد.
در مصر باستان تختها وصندلی ها متعلق به ثروتمندان بود ومردم عادی تنها از ساده ترین لوازم مانند صندوقچه ها و چهارپایه های چوبی استفاده می کردند.
به نظر می رسد اکثر این تختها دارای پایه های کوتاه وکف آنها به طرف پا شیب دار بودند،اما تختهای روزانه که به وسیله توتان خامون مورد استفاده قرار می گرفتند بسیار بلند تر بودند که شاید نشان گر مقام ودرجه او بوده است. اگر چه تختهای روزانه دو نفره ای که در مقبره توتان خامون بودند،بسیار ساده وبدون کنده کاری وبرجستگی بود ولی بر روی تختها تعدادی کوسن وروکش دیده می شدند.
هنر رویه کوبی ،خاتم کاری و طلا کوبی در نزد مصریان بسیار مرسوم بوده است.در یونان باستان از این قبیل تختها هم برای صرف غذا وهم برای استراحت در طول روز استفاده می شدو آنها به صورت نمادهای مجسمه ای بودند. در خصوص مبلمان فرعون اطلاعات کسب شده مربوط به طراحی مبلمان مصریان براساس نمونه های موجود وباقی مانده از آن زمان نبود بلکه شکلهای نقاشی شده بر روی گلدان ها بر اساس نمونه های موجود وباقی مانده، فرم مبلمان آن زمان را نشان می دادند. در سبکهای اولیه ی مورد استفاده توسط مصریان، کاربرد طرح پای حیوانات بسیار متداول بود اما به تدریج پایه های چهار گوش جایگزین آن پاها شدند که در بعضی از نمونه ها این پایه ها تا اندازه ای ادامه داشتند که تشک با بالش تخت را در موقعیت خود نگه دارند. بعضی از این تختها با یک سر پیچ (به حالت طومار )وبالشهای لوله ای شکل ،به اندازهای پهن بودند که در مواقع مهمانی روز دو نفر به راحتی می توانستند بر روی آن استراحت کرده و در واقع وجود تشکهای قطور ،عاملی برای این راحتی بود. از قرن هشتم قبل از میلاد سازندگان مبل وصندلی یونانی ،برای این قبیل تختها (تختهای مخصوص استراحت روز) پایه های بسیار باریکی ساختند وبعضی از مدل های آنها حالت خمیده داشتند واین فرمی بود که در مبلمان مصریان وایرانیان یافت می شد.
تخت های روزانه رومی نیزبسیاربه مدل های استفاده درزمان یونانیان پیشین شبیه بود.این مبلها گرانترین اقلام خانه ثروتمندان به شمار می رفتند و آنها را با لوازم تزئینی وگران قیمتی مانند برنز ،عاج فیل واستخوان زینت می دادند.
پیچیدگی مبلمان رومی را می توان بر روی تابوتهای قرن دوم پس از میلاد دید. در یکی از تصویرهای به جای مانده از آن زمان زنی را نشان می دهد که بر روی تختی دراز کشیده واین تخت دارای پایه های خمیده ویک نشیمن گاه بزرگ تو دوزی شده و یک تکه گاه بلند است.(این طرح خوبی بود که در سال 1830از روی آن ساخته شد.)
تختهایی که برخی از پایه های پایه های آنها بلند وبعضی از آنها کوتاه بودند مورد استفاده رومیان قرار می گرفتند. اگر چه به هنگام صرف غذا تنها سرپرست خانواده روی آنها تکیه داده وبقیه اعضای خانواده روی چهار پایه ویا صندلی می نشستند.
در اواخر قرن نخست پس از میلاد ،خصوصیات سبک رومی شامل تکیه گاها وکناره های بلند،پیشرو، کاناپه های مدرن ومشهور ،پدیدار شد. عشق رومی ها به رنگ وهمچنین راحتی در کاناپه های تشک دوزی شده وروکش های طرح دار در آنها دیده می شد.
ساختار باشکوه تر وزیبا تر تختهای یونانی ورومی که بر پایه های ظریفی استوار بودند ،حاکی از سازندگان آزموده ومنضبطی بوده که تکنیک خود را به سراسر اروپا گسترش دادند. برخی از این مهارتها هرگز به طور کامل در قرون وسطی (عصر تاریکی)از بین نرفت ودر حفاریهای مستمر، نمونه هایی از کارهای بسیار باکیفیت تر از آنچه انتظارش می رفت کشف شد،در اوایل قرون وسطی ،به دلیل عدم استقرار نوع زندگی اشرافی وحرکتهای مستمر از یک کاخ به کاخی دیگر ،اثاثیه ومبلمان قابل حمل اهمیت زیادی یافتند.
ساختار وچهارچوب اصلی تختها بسیار ساده بود اما این صندلی ها با استفاده از یراق ها و کوسن های گران قیمت از اهمیت خاصی برخوردار می شدند.این ساختار ابتدایی با قرار گرفتن در زیر تعدادی دیوار کوب ،به یک صندلی تشریفاتی مبدل می گردید. از آنجایی که مردم در یک اتاق زندگی می کرده ومی خوابیدند،تختها نیز مانند نیمکت ها دو نفره بودند.
در اواخر قرون وسطی ،زندگی در باری با مبلمان ودیوارکوبهای یراق دار ونوار دوزی بسیار پر زرق برق واشرافانه بود. تا اواسط قرن پانزدهم این قبیل تختها (تختهای روزانه) در اتاقهایی دیده شدند که یک تختخواب نیز در آنجا وجود داشت بنابراین برای استراحت در طی روز از این تختها استفاده می شد.
برای مثال می توان به یک نمونه ی فرانسوی اشاره کرد که دارای پشتی کوتاه وکناره های تاشویی بود که با اضافه کردن یک کوسن منگوله دار ،راحتی آن نیز تامین شده بود. انواع دیگری نیز وجود داشتند که در طرفین آنها مانند طراحهای کلیسایی که یادآور حجاریهای گوتیگ بود،کنده کاری شده بودند.
نوع معمولی صندلی ایتالیایی به نام( کاساپانسا)مربوط به قرن 15 میشود که در حقیقت همان نوع تغییر یافته صندوقهای قدیمی به نام (کاسونه) بود. این صندوقها دارای پشت کوتاه ویک نشیمن گاه متحرک بودند. روی این صندوقها را یانقاشی می کردند ویا به طرز زیبایی با کنده کاری می آراستند.تا آغاز قرن 17 این تختها (روزانه )به صندلی اشراف مبدل شده ودر خانه های اشرافی یافت می شدند. بعضی مواقع بر روی آنها سایه بانی قرار می دادند ودر مقابل آن یک دیوار کوب یراق دوزی وگلدوزی نصب می کردند. بنابراین دیگر به تکیه گاه نیازی نداشت.
در بهترین نمونه های آنها ،دسته ها قابل تنظیم و توسط سیستم ریلی ویا تعدادی میله پایین آورده میشدند. تختهای بزرگ این نوع ،یا رنگ آمیزی می شدند ویا با چرم یا پارچه آنها را روکش می کردند. مشهورترین نمونه که به کاناپه ی (کنوله) معروف است و به ربع دوم قرن بر می گردد. نیمکت های مدل پشت صندلی در حقیقت تکاملی از طرحهای اولیه بودند که یک ردیف از صندلی ها در مقابل یک ردیف دیگر ودر طرفین یک صندلی تشریفاتی ویا یک تخت رسمی قرار می گرفتند. انواع کنده کاریها و رویه کوبی ها از جمله خصوصیات مبلمان نیمه دوم قرن 17 هستند که نمونه های بسیار عالی آن با رویه های سوزن دوزی ،بهترین کار این دوره توسط هنرمندان فرانسوی انجام شد وآنها قطعات معروفی باکنده کاری های طلاکوب شده ،کوسن های ابریشمی منگوله دار وریشه ها و یراق ها برای دربار ساختند.
بهترین جلوه های هنر رویه کوبی را در کاناپه های ساخته شده در آخر قرن 17 می توان دید. این مبلها تنها به افراد خیلی ثروتمند اختصاص می یافتند.در این مبلمان پارچه های مخمل وابریشم زربافت ،یراق ها وریشه ها بکار رفته بودند. این مبلمان از فرانسه وایتالیا صادر می شدند وبا مجوز یکی از تکه های آن را برای نشان دادن محصولات چند کشور،به معرض نمایش می گذاشتند.
پس از لغو فرمان نانت در سال 1685 پارچه بافان وکابینت سازان فرانسوی به دلایل تعقیبات مذهبی از کشور گریختند وبه این ترتیب مهارتها وهنرهایشان را به کشور های دیگر منتقل کردند.
تا پایان قرن 17 مبل سازان فرانسوی شروع به ساخت انواع کاناپه های ابتدایی کردند.بعضی از آنها تنها یک دسته داشتند که به عنوان تکیه گاه وبرای استراحت ولم دادن مورد استفاده قرار می گرفت در حالیکه در دیگر مدلها ،دو دسته در طرفین بوده وچندین نفر بر روی آن مینشستند.
منبع: میز ناهارخوری ، صندلی ناهارخوری ، میز و صندلی کودک ، سیسمونی کودک ،دکوری منزل ، مبل راحتی ،لوستر مدرن ، چراغ مطالعه
